Εμβαθύνοντας στις διαταραχές κατάποσης

Βίντεο ευαισθητοποίησης για την Ημέρα Κατάποσης

Η δυσφαγία ή αλλιώς οι διαταραχές μάσησης-σίτισης-κατάποσης συνδέονται με κάθε υποκειμενική ή αντικειμενική δυσκολία στην κατάποση στερεάς ή υγρής τροφής. Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση των προβλημάτων κατάποσης είναι πολύ σημαντική προκειμένου να αποφευχθούν σοβαρές επιπλοκές για τον ασθενή. Ένας ασθενής με διαταραχές κατάποσης μπορεί να εμφανίσει υποθρεψία και αφυδάτωση, καταστάσεις που επιβαρύνουν περαιτέρω την υγεία του και την ποιότητα της ζωής του και των φροντιστών του. Κυρίως, όμως, ένας ασθενής με δυσφαγία διατρέχει αυξημένο κίνδυνο εισρόφησης, δηλαδή της εισόδου των ξένων σωμάτων στην αναπνευστική οδό. Αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε μία αναπνευστική λοίμωξη ή πνευμονία από εισρόφηση. Επίσης, η κατανάλωση φαγητού και ποτού μπορεί να συνδεθεί με δυσφορία ή αίσθημα ‘κόμβου’ στο λαιμό με αποτέλεσμα να μειώνεται η ίδια η ευχαρίστηση από την διαδικασία σίτισης

Ποια είναι μερικά από τα συμπτώματα της δυσφαγίας;

Γενικά συμπτώματα δυσφαγίας περιλαμβάνουν:

Βήχας ή πνίξιμο κατά τη διάρκεια ή μετά την κατάποση υγρών ή στερεών τροφών.
Υγρή ή γάργαρη ποιότητα φωνής μετά την κατάποση υγρών ή στερεών τροφών.
Έντονη προσπάθεια για μάσηση ή κατάποση.
Πόνος ή αίσθημα εμποδίου κατά την κατάποση.
Επιβράδυνση στην ολοκλήρωση ενός γεύματος.
Άρνηση σίτισης.
Αδυναμία διαχείρισης του σάλιου (σιελόρροια).
Διαφυγή υγρής ή στερεάς τροφής από το στόμα ή από τη μύτη.
Προσκόλληση τμημάτων τροφής στο στόμα ή στο λαιμό.
Αυξημένη θερμοκρασία σώματος αγνώστου αιτιολογίας.
Επαναλαμβανόμενες αναπνευστικές λοιμώξεις ή πνευμονίες.
Ανεξήγητη απώλεια της όρεξης και η μείωση του σωματικού βάρους.

Ποια είναι τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η δυσφαγία;

Ένας ασθενής με δυσφαγία κινδυνεύει από υποσιτισμό και αφυδάτωση. Η δυσφαγία επίσης σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο εισρόφησης υγρών ή στερεών τροφών στους πνεύμονες, μια κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονές του αναπνευστικού συστήματος ή πνευμονία. Παρατεταμένες εισροφήσεις στα πνευμόνια, ιδίως σε ασθενείς με βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό ή/και αναπνευστική δυσχέρεια, μπορεί να αποβούν μοιραίες. Παράλληλα με τις συνέπειες στην υγεία του ασθενή, η διαταραχή στην κατάποση έχει ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις. Ένας ασθενής που βήχει συχνά κατά τη διάρκεια του γεύματος, δεν μπορεί πλέον να απολαύσει και να συμμετέχει σε ένα τόσο σημαντικό κοινωνικό γεγονός, το φαγητό. Το αποτέλεσμα είναι να αποσύρεται κοινωνικά και να οδηγείται στην εσωστρέφεια.

Ποια είναι μερικά από τα κυριότερα αίτια της δυσφαγίας;

Οξεία βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήματος (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση κ.α.)
Χρόνια νευρολογική πάθηση (ν. Πάρκινσον, Άνοια, Σκλήρυνση κατά Πλάκας κ.α.)
Όγκοι και νεοπλάσματα
Καρδιοπάθειες
Αναπνευστικές παθήσεις
Γαστρεντερικές παθήσεις
Επεμβάσεις κεφαλής και τραχήλου
Τραχειοστομία
Λαρυγγεκτομή
Ασθένειες που επιβάλλουν σίτιση με ρινογαστρικό καθετήρα (Levine) ή γαστροστομία
Κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες (σχιστίες χειλιών ή υπερώας)
Γενετικά σύνδρομα (π.χ. σύνδρομο Down)
Εγκεφαλική Παράλυση
Αποδιοργανωμένα πρότυπα θηλασμού σε βρέφη
Συμπεριφορικές Διαταραχές (άρνηση σίτισης ή/και μετάβασης σε πιο στερεές τροφές)
Ψυχογενείς παράγοντες

Ποιος είναι ο ρόλος ενός λογοθεραπευτή στη διάγνωση και αποκατάσταση των προβλημάτων κατάποσης και σίτισης;

Ένας εξειδικευμένος λογοθεραπευτής, σε συνεργασία με άλλες ιατρικές και θεραπευτικές ειδικότητες, αξιολογεί τα προβλήματα κατάποσης του ασθενή και μπορεί να εκπαιδεύσει τον ασθενή σε ειδικές ασκήσεις με στόχο την πιο ασφαλή και αποτελεσματική κατάποση. Σε μερικές περιπτώσεις, για να καθοριστεί η καταλληλότερη θεραπευτική προσέγγιση, απαιτείται η παραπομπή σε ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις που απεικονίζουν ολόκληρο τον μηχανισμό κατάποσης.

RehaIngest

Τα ευρήματα των απεικονιστικών ελέγχων κατάποσης συμπληρωματικά με τα δεδομένα από το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενή αποτελούν τον οδηγό για τον σχεδιασμό του βέλτιστου πλάνου για τη διαχείριση της δυσφαγίας. Στο πλαίσιο εξέτασης του ασθενή, στην Λογοποίηση χρησιμοποιείται η πλέον καινοτόμα τεχνολογία RehaIngest η οποία επιτρέπει το ηλεκτρομυογράφημα της κατάποσης που απεικονίζει την ποιότητα της φαρυγγικής κατάποσης σε πραγματικό χρόνο. Ακολουθεί η εκπαίδευση ωφέλιμων τεχνικών αποκατάστασης με μεθόδους βιοανάδρασης ή οπτικής ανατροφοδότησης, ακολουθώντας τις αρχές της νευροπλαστικότητας.

Υπηρεσίες

Διαγνωστικό Εργαστήρι Κατάποσης

Η κ. Βιρβιδάκη συνεργάζεται με τον ιατρό ΩΡΛ κ. Ευάγγελο Γκόλα για την διεξαγωγή αντικειμενικών ινοενδοσκοπικών ελέγχων κατάποσης προκειμένου να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις για τη διαχείριση της δυσφαγίας παιδιών και ενηλίκων.