Η επίδραση της απώλειας ακοής στην ανάπτυξη του παιδιού…

Συμβουλές για γονείς με παιδιά με βαρηκοΐα

Η ακοή πρωταγωνιστεί στην ανάπτυξη της ομιλίας. Προϋπόθεση για να μάθουν τα παιδιά την γλώσσα, είναι η έγκαιρη και συχνή έκθεσή τους σε γλωσσικό περιβάλλον. Τα παιδιά γεννιούνται με το βιολογικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη της ομιλίας, το οποίο για να εκδηλωθεί θα πρέπει να υπάρχει η παράλληλη ύπαρξη ακουστικών ερεθισμάτων. Αν αυτά τα ερεθίσματα απουσιάζουν ή δεν γίνονται πλήρως αντιληπτά από το παιδί, η ανάπτυξη της ομιλίας εμφανίζει διαταραχές. Είναι ευνόητο επομένως, πως ένα παιδί με έλλειμμα ακοής ή με δυσκολίες στην ακουστική επεξεργασία, πιθανά να παρουσιάσει καθυστέρηση στη γλωσσική έκφραση, διαταραχές άρθρωσης, διάσπαση προσοχής και μαθησιακές δυσκολίες.

Συγκεκριμένα, τα παιδιά με μειωμένη ακουστική οξύτητα δυσκολεύονται να ακούσουν άηχα φωνήματα (όπως «σ, φ») με αποτέλεσμα πολλές φορές να τα παραλείπουν εξολοκλήρου από την ομιλία τους. Αποκτούν λεξιλόγιο με πιο αργό ρυθμό από ό,τι τα παιδιά με φυσιολογική ακοή και δυσκολεύονται να κατανοήσουν λέξεις με πολλαπλές σημασίες (όπως ‘ξύλο’) και αυτές που σηματοδοτούν αφηρημένες έννοιες (π.χ. ‘πριν-μετά’). Επίσης παρουσιάζουν δυσκολίες στην κατανόηση και στην έκφραση των προτάσεων που ενέχουν σύνθετη συντακτική δόμηση (π.χ. «Η Μαρία με τα καστανά μαλλιά, ήταν άρρωστη σήμερα») ή παθητική φωνή (π.χ. «Η γάτα κυνηγήθηκε από τον σκύλο»). Τα παιδιά με προβλήματα ακοής συνήθως δομούν απλούστερες προτάσεις. Σε επίπεδο γραμματικής, συχνά δεν ακούν τις καταλήξεις όπως το –ς, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν λάθη σε γένη (αρσενικό-ουδέτερο), σε αριθμούς (πληθυντικό-ενικό), σε πρόσωπα ρημάτων (π.χ. πίνει-πίνεις) και σε γενική κτητική (της μαμάς-τη μαμά).

Ορισμένα παιδιά με σοβαρότερη απώλεια ακοής, δυσκολεύονται να ελέγξουν τον τόνο και την ένταση της φωνής τους ενώ από την ομιλία τους, λείπει ο ρυθμός και η μελωδικότητα. Άλλα παιδιά με απώλεια ακοής μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα συγκέντρωσης, εκνευρισμό και εύκολη κόπωση ως συνέπεια δυσκολίας κατανόησης των λεγόμενων σε μια θορυβώδη τάξη.

Οι επιπτώσεις του ελλείμματος ακοής εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες όπως είναι το μέγεθος της απώλειας, η ηλικία εμφάνισης του προβλήματος, ο έγκαιρος εντοπισμός της βλάβης από τον ειδικό ΩΡΛ-Ακοολόγο και η ιατρική αποκατάσταση της ακουστικής ικανότητας, εφόσον κριθεί απαραίτητη. Εξίσου σημαντικές είναι η ηλικία έναρξης ειδικών προγραμμάτων ακουστικής εκπαίδευσης από τον λογοθεραπευτή και η συνολική υποστήριξη και στάση της οικογένειας που κατέχει καθοριστικό ρόλο στην ενθάρρυνση της καλύτερης επικοινωνίας στο σπίτι.

Πως μπορείτε να διευκολύνετε την επικοινωνία με παιδιά με ελλείμματα ακοής;

Βεβαιωθείτε ότι έχετε την προσοχή του παιδιού πριν αρχίσετε να μιλάτε.
Βεβαιωθείτε πως η επικοινωνία πραγματοποιείται σε ένα περιβάλλον καλά φωτισμένο και όσο το δυνατόν ελεύθερο από άλλους ηχητικούς περισπασμούς (παράλληλα ανοιχτή τηλεόραση ή ραδιόφωνο).
Διατηρήστε καλή οπτική επαφή με το παιδί. Αποφύγετε κινήσεις που αποσπούν τη προσοχή του όπως το κάπνισμα και μην καλύπτετε το πρόσωπο σας με τα χέρια σας.
Χρησιμοποιήστε εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες και σωματικές κινήσεις που θα ενισχύσουν την κατανόηση του μηνύματος από το παιδί.
Μιλάτε με φυσιολογικό ρυθμό και ένταση. Δεν χρειάζεται να φωνάζετε ούτε να μουρμουρίζετε. Απλά προσπαθήστε να μην χρησιμοποιείτε πολύ μεγάλες προτάσεις και να μιλάτε όσο το δυνατόν πιο καθαρά ώστε να διευκολύνετε την ικανότητα του παιδιού να διαβάσει τα χείλη σας. Αν το παιδί δεν σας καταλαβαίνει, επαναλάβατε τα λεγόμενά σας.
Πάνω από όλα, δείξτε υπομονή και κατανόηση και έχετε εμπιστοσύνη στο ένστικτό σας και τη δική σας κρίση για ό,τι διευκολύνει την επικοινωνία σας με το παιδί σας…