Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ειδικής γλωσσικής διαταραχής

Πρόσφατες μελέτες φανερώνουν πως περίπου το 7% των παιδιών αντιμετωπίζουν ειδική γλωσσική διαταραχή (ΕΓΔ ή specific language impairment, SLI). Ωστόσο, ακόμη λίγα πράγματα γνωρίζουμε για την αιτία ή την προέλευση της ΕΓΔ. Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα παιδιά με δυσκολίες λόγου που δεν οφείλονται σε γνωστικές, αισθητηριακές βλάβες ή ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές. Επομένως, είναι άξιον απορίας, και συνάμα, μελλοντικής διερεύνησης, πώς αυτά τα παιδιά διαφοροποιούνται από άλλα «φυσιολογικά παιδιά» εφόσον δεν εμφανίζουν χαμηλό δείκτη νοημοσύνης ή κάποια νευρολογική πάθηση που θα μπορούσε να ενοχοποιηθεί για τις δυσκολίες τους.

Παιδιά με ΕΓΔ παρουσιάζουν έναν ιδιαίτερα αργό ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης, σε σύγκριση με συνομήλικα παιδιά, ενώ παράλληλα τα άλλα αναπτυξιακά στάδια συχνά περιγράφονται φυσιολογικά. Το είδος των προβλημάτων καθώς και η έκταση της γλωσσικής διαταραχής δεν είναι ομοιογενή μεταξύ ατόμων με ΕΓΔ. Σε κάποιες περιπτώσεις, εκτός από σοβαρές δυσκολίες στην εκφορά του λόγου, μπορεί να παρατηρηθούν δυσκολίες και στο επίπεδο κατανόησης του λόγου. Ο ρυθμός εμφάνισης της ΕΓΔ είναι πιο συχνός στα αγόρια παρά στα κορίτσια.

Πιο συγκεκριμένα, ένα παιδί με ΕΓΔ αργεί να κατακτήσει τις πρώτες του λέξεις και να πραγματοποιήσει συνδυασμούς λέξεων. Ενώ η ακοή του βρίσκεται σε φυσιολογικά πλαίσια, μπορεί να δώσει την εντύπωση κωφού καθώς αδυνατεί να απομονώσει ή να εντοπίσει μικρές νοηματικές μονάδες του λόγου, δηλαδή τους φθόγγους. Καταφεύγει στη χρήση εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας στην προσπάθειά του να επικοινωνήσει.

Καθώς μεγαλώνει, ο αφηγηματικός λόγος του είναι φτωχός και εμφανίζει φτωχή σύνταξη. Δυσκολεύεται να ανακαλέσει τη κατάλληλη λέξη στη ροή του λόγου, πραγματοποιώντας λάθη στην κατονομασία κάποιων αντικειμένων (π.χ. «κρεβάτι» αντί «καναπές» ή «καναπάς» αντί «καναπές»). Η δομή των προτάσεών του μπορεί να είναι απλοποιημένη με συνήθεις παραλείψεις συνδέσμων κι αντωνυμιών. Έχει αποδειχθεί πως ένα παιδί με ΕΓΔ συναντά σημαντικές δυσκολίες στη σωστή χρήση των άρθρων και του κατάλληλου χρόνου στα ρήματα.

Στη σχολική ηλικία, είναι πιθανό να εμφανίσει δυσκολίες ανάγνωσης και γραφής ενώ μετά το 10ο έτος ηλικίας, μπορεί να παρατηρηθούν περιορισμοί στην ικανότητα προσοχής και συγκέντρωσης καθώς και στη βραχύχρονη μνήμη. Η πρώϊμη ανίχνευση και παρέμβαση του ειδικού, σε συνδυασμό με την συνεργασία των γονέων του παιδιού με ΕΓΔ, είναι εξαιρετικά σημαντικές, όχι μόνο για την καλλιέργεια του λόγου στο παιδί αλλά και για την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη.