Δίγλωσσα Παιδιά: Μύθοι και Αλήθειες
Στις προηγούμενες δεκαετίες, η διγλωσσία ήταν ένα φαινόμενο παράξενο και σπάνιο, που αντιμετωπιζόταν ακόμα και από τους ειδικούς με κάποια επιφύλαξη. Στις μέρες μας, τα δεδομένα έχουν αλλάξει δραματικά, μιας και όσο θα υπάρχει μετανάστευση, όσο τα σύνορα των χωρών θα είναι προσπελάσιμα, τόσο θα αυξάνεται ο αριθμός των δίγλωσσων ατόμων. Σήμερα, γνωρίζουμε πολλά παιδιά που μεγαλώνουν και φοιτούν σε ελληνικά σχολεία έχοντας δύο γονείς δίγλωσσους ή έναν αλλοδαπό και έναν Έλληνα.
Δεν είναι λίγες οι φορές που αυτοί οι γονείς βασανίζονται από αναπάντητα ερωτήματα όπως «μπορώ να αρχίσω να μιλάω στο παιδί μου και στις δύο γλώσσες ταυτόχρονα από τη γέννησή του;», «μήπως πρέπει να περιμένω μέχρι την ηλικία των 3-4;» «μήπως πάλι του κάνω κακό αφού ακόμη δεν έχει κατακτήσει την ελληνική γλώσσα;». Μία άλλη μερίδα γονέων ακολουθεί την ευρέως γνωστή τακτική της παράλληλης εκμάθησης των δύο γλωσσών από την αρχή της ζωής ενός βρέφους, υποστηρίζοντας πως «αν ένα μωρό, από τη στιγμή που θα γεννηθεί, ακούσει δύο γλώσσες, θα μάθει και τις δύο με την ίδια ευκολία που θα μάθαινε μόνο μία». Μια παρόμοια προσέγγιση υποδεικνύει πως «στην νεαρή ηλικία, τα παιδιά είναι «σφουγγάρια», με αποτέλεσμα να μπορούν να απορροφήσουν και να συγκρατήσουν τις γνώσεις».
Μα πού είναι τελικά η αλήθεια; Η αλήθεια είναι ότι μαγική συνταγή δεν υπάρχει! Είμαστε πλέον σε θέση να γνωρίζουμε πως αν και οι δύο γλώσσες ενταχθούν σε πολύ μικρή ηλικία (1-2 ετών), όπου ακόμη η ομιλία ενός παιδιού βρίσκεται στα πρώτα της στάδια, είναι πιθανό να δούμε μια καθυστέρηση ή κάποια «σύγχυση» στη χρήση και των δύο γλωσσών. Αυτές οι ενδείξεις είναι φυσιολογικές καθώς το παιδί χρειάζεται να εξοικοιωθεί με τις προφορικές δομές μιας πρόσθετης γλώσσας.
Αδιαμφισβήτητα, η διγλωσσία διευρύνει τον τρόπο σκέψης και τις δυνατότητες επικοινωνίας ενός παιδιού και ως εκ τούτου, θεωρείται πλεονέκτημα. Γονείς με μητρική γλώσσα διαφορετική από την ελληνική, είναι φυσικό να βιώνουν την ανάγκη να διατηρήσουν επαφή με την καταγωγή τους με αποτέλεσμα να «σπρώχνουν» το παιδί τους στην εκμάθηση της ξένης γλώσσας. Όμως αυτό δεν θα πρέπει να περάσει στο παιδί με πιεστικό τρόπο. Με άλλα λόγια, ο γονιός καλό είναι να μιλάει τη μητρική του γλώσσα αλλά παράλληλα, να μην απαιτεί από το παιδί του να ανταποκρίνεται πάντα σε αυτήν, ιδίως όταν αυτό πηγαίνει σε ελληνικό σχολείο ή πρόκειται να ζήσει στην Ελλάδα. Ας θυμηθούμε πως η ομιλία προέρχεται από ανάγκη επικοινωνίας του παιδιού...Επομένως, οι προσωπικές μας φιλοδοξίες, ίσως και η ματαιοδοξία μας, δεν θα πρέπει να λειτουργήσουν εις βάρος της ψυχικής ισορροπίας του παιδιού.